Парламент Мәжілісінің жалпы отырысында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне денсаулық сақтау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң қабылданды, оның нормаларында еліміздің медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру тетігі қамтылған.
Дүние жүзіндегі жаһандық проблемалардың бірі – медицина қызметкерлерінің елеулі тапшылығы, бұл денсаулық сақтау жүйесіне елеулі сын-қатерлер мен халықтың қоғамдық денсаулығына қауіп төндіреді.
Мемлекет басшысы 2020 жылы ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің үшінші отырысында, 2021 жылы «Алтын жүрек» мемориалының ашылу салтанатында, 2023 жылы VIII сайланған Парламенттің бірінші сессиясының ашылуында «медицина қызметкерлерінің өз құқықтарын заңмен кепілдендірілген қорғауы маңызды. Парламентшілер бұл мәселені шешуге тиісті көңіл бөлуі керек» деп атап көрсетті.
Президенттің тапсырмасы бойынша Министрлік медицина қызметкерлерінің мәртебесін арттыруға, пациенттердің құқықтарын қорғауға және медициналық көмектің сапасын арттыруға бағытталған медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру бойынша заң жобасын әзірледі.
Бұл реформаны 78 мыңға жуық дәрігер мен 181 мың орта медицина қызметкері күтуде.
Халықаралық практиканы талдаудың негізінде, сондай-ақ медициналық жұртшылықтың, мемлекеттік органдардың, сақтандыру компанияларының, Парламент Мәжілісі депутаттарының қатысуымен жүргізілген талқылаулардың қорытындысы бойынша жұмыс беруші-медициналық ұйым сақтанушы ретінде әрекет ететін қолданыстағы сақтандыру компаниялары арқылы медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру моделі ұсынылады.
Осы модельге сәйкес шағымды қарауды медициналық ұйымда бейінді сарапшыларды, кәсіби медициналық қауымдастықтарды, сақтандыру компаниясын, пациенттің өкілдерін, кәсіби медиаторларды және медиация элементтерін қолдана, өзге де сарапшыларды тарта отырып құрылған тәуелсіз комиссия жүзеге асыратын болады. Бұл кезеңде дауды медициналық ұйымның өзінде шешу ұсынылады.
Осылайша, сақтандыру бірыңғай сақтандыру пулы арқылы ашық статистикасы бар бірыңғай электрондық платформа арқылы жүзеге асырылатын болады. Бұдан басқа, тиімді өзара іс-қимыл жасау мақсатында медициналық ұйым мен сақтандыру пулының арасында сақтандыру шартын тікелей жасасу жөніндегі нормалар заңнамалық түрде бекітілген.
Сондай-ақ, құжатта мамандардың біліктілік деңгейлерін беру және растау бойынша түзету көзделген.
Медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандырудың ұсынылған моделі және кәсіби міндеттерін тиісінше орындамағаны үшін жазаларды ізгілендіру бірінші кезекте азаматтардың құқықтарын қорғауға, медициналық қызметтерді алу кезінде денсаулық пен өмірге келтірілген зиянды өтеуге, сондай-ақ медициналық көмектің сапасын жақсартуға бағытталған.
Медицина қызметкері үшін де, пациент үшін де үш қорғаныс деңгейі қарастырылған. Бірінші деңгейде бұл медициналық ұйым, екіншісінде-Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитеті, үшіншісінде-сот.
Нәтижесінде, ұсынылған түзетулер кәсіби қауіптерді азайтуға, медицина қызметкерінің практикалық қызметке деген сенімін арттыруға бағытталған, сонымен қатар дәрігерге шешім қабылдауға және пациенттің өмірі мен денсаулығы үшін жауапкершілікті өз мойнына алуға мүмкіндік береді, өйткені денсаулық сақтау мамандарының клиникалық жұмысы қоғамдық пайдалы қауіппен байланысты.
Сондай-ақ, заң жобасында медициналық кәсіптің мәртебесін көтеруге және заңды қаржылық қорғауға бағытталған бірқатар түзетулер бар. Ауылға жұмысқа келетін медицина қызметкерлері бір мезгілде 100 ЕТЖ алады, 1000 АЕК мөлшерінде біржолғы төлеммен «Қазақстанның еңбек сіңірген дәрігері» құрметті атағы белгіленеді, сондай-ақ жыл сайын «Мамандығы бойынша үздік» республикалық конкурсы өткізіледі, оның жеңімпаздары 500 АЕК алады.
Барлық медицина қызметкерлерінің балалары балабақшаларға қабылдануға басым құқыққа ие болады. Қызметтік міндеттерін атқару кезінде қаза тапқан не мүгедектік алған медицина қызметкерлерінің балаларын ЖОО-ға конкурстан тыс қабылдау ұсынылады. Сондай-ақ медицина қызметкерлеріне медициналық мамандық бойынша әскери қызмет өткеру немесе әскери қызметке шақырудан кейінге қалдыру құқығы беріледі.
Сонымен қатар, темекі өнімдерін тұтынуды шектеу бойынша қабылданған нормалар вейптерді әкелуге, өндіруге, сатуға және таратуға тыйым салады. Олардың айналымы үшін қылмыстық жауапкершілік енгізіледі: сату– 50 тәулікке дейін қамауға алу, әкелу және тарату – 2 жылға дейін бас бостандығынан айыру, қылмыстық топ жасаған сол әрекеттер үшін немесе аса ірі мөлшерде немесе бірнеше рет – 5 жылға дейін бас бостандығынан айыру.
Бұған дейін Мемлекет басшысы вейптер мен электрондық темекілерді ұлт денсаулығына қауіп деп атағанын естеріңізге сала кетейік.
Денсаулық сақтау министрлігі Парламент Мәжілісінің депутаттарына, барлық медициналық жұртшылыққа, мемлекеттік органдарға атқарылған жемісті және мазмұнды жұмысы үшін зор алғысын білдіреді.
